Les 48: Veranderen van tempo

In les 46 zagen we dat het tempo in een muziekstuk kan veranderen door een nieuw tempo boven de notenbalk te schrijven. In plaats van een plotselinge verandering in tempo, komt het vaak voor dat we beetje bij beetje van tempo moeten veranderen in de loop van een aantal maten, bijvoorbeeld als we steeds langzamer en langzamer moeten gaan. Hieronder is een voorbeeld waar je kunt horen dat de pianist eerst sneller en daarna weer langzamer gaat spelen:

Einde van Nocturne nr. 2 van Chopin Luister
Om aan te geven dat we sneller of langzamer moeten gaan spelen of zingen, worden ook Italiaanse woorden gebruikt, die vaak afgekort worden boven de notenbalk. Als je zo'n woord ziet, moet je vanaf die maat langzaamaan sneller gaan spelen (dit noemen we ook wel versnellen), of moet je steeds iets langzamer gaan spelen (dit noemen we ook wel vertragen).

A tempo wordt vaak gebruikt na één van de andere woorden om aan te geven dat we nu weer het gewone tempo moeten spelen, voordat we moesten versnellen of vertragen.
Er zijn geen regels over hoevéél sneller of langzamer je moet gaan spelen als je bijvoorbeeld een accelerando of ritenuto ziet staan, dat mag je eigenlijk zelf weten (dit hoort bij interpretatie zoals we in les 39 geleerd hebben).

Een verandering in tempo kan nog op een andere manier aangegeven worden met behulp van woorden zoals "meer" of "minder", die we vóór een tempo zien (meestal voor allegro of adagio).