Les 50: Forte en piano
Om in muziek aan te geven of er sterk of zacht gespeeld of gezongen moet worden, gebruiken we net zoals bij het tempo een aantal Italiaanse woorden, die overal en voor iedereen hetzelfde zijn. Het Italiaanse woord voor "sterk" is forte, het woord voor "zacht" is piano. Deze woorden worden bijna altijd op de notenbalk afgekort met f voor forte en p voor piano.
Behalve forte en piano, bestaan er nog meer woorden om nog duidelijker aan te geven hoe sterk of hoe zacht we moeten spelen. Hieronder staan ze allemaal van zo zacht mogelijk tot zo sterk mogelijk, met de afkorting die we op de notenbalk gebruiken.
| ppp | pianissimo possibile | - zo zacht mogelijk |
| pp | pianissimo | - heel zacht |
| p | piano | - zacht |
| mp | mezzo piano | - matig zacht |
| mf | mezzo forte | - matig sterk |
| f | forte | - sterk |
| ff | fortissimo | - heel sterk |
| fff | forte-fortissimo | - heel erg sterk |
| ffff | fortissimo possibile | - zo sterk mogelijk |
Als je een van deze tekens ziet staan boven of onder de notenbalk, dan moet je proberen met die sterkte te spelen of te zingen, totdat er iets anders staat aangegeven. Hieronder is een voorbeeld waar we sterk moeten beginnen, bij de derde maat zacht moeten worden en vanaf de vijfde maat heel zacht moeten spelen.
Luister
Hoeveel geluid je precies moet maken bij bijvoorbeeld een mp of ff is niet voor iedereen en voor elk instrument hetzelfde. Als je weet wat het zachtste is dat je kunt spelen (ppp), dan kun je proberen bij pianissimo net iets sterker te spelen dan dat, en bij piano nog iets sterker. Zo kun je 8 stappen van verschillende sterkte maken tot aan ffff.
