Vragen over do-re-mi

Omdat wij regelmatig vragen krijgen over het do-re-mi, hebben wij deze pagina opgesteld met meer informatie hierover. Mocht je ook een vraag hebben gerelateerd aan do-re-mi, dan is de kans groot dat je hieronder het antwoord zult vinden.

Wat is het do-re-mi?

De officiële benaming van muzieknoten is het A-B-C zoals je ook op onze website kunt leren. Voor zang zijn deze letternamen alleen niet zo makkelijk om te zingen (denk maar aan de letter Fffff waarbij je helemaal geen klank kunt maken), waardoor een andere manier van uitspreken van noten gewenst was.
De middeleeuwse slimme theoreticus Guido van Arezzo (circa 999 - 1050) was de eerste die speciaal voor het zangonderwijs hiervoor een systeem van toonnamen ontwikkelde en dit is grotendeels het Do-Re-Mi-Fa-So-La-Ti wat we nu nog steeds gebruiken.

Waarom gebruiken wij geen do-re-mi in onze lessen?

Het lettergrepen systeem dat Guido van Arezzo had bedacht was niet gebonden aan vaststaande, absolute toonhoogten zoals het A-B-C, maar kan tonen symboliseren in hun verhouding onderling, ongeacht de absolute toonhoogte waarop de grondtoon en alle andere tonen liggen op de notenbalk. Dat wil zeggen, een re is altijd een hele toonhoogte boven de do, maar welke toonhoogte een do (en daardoor ook re) precies heeft, ligt niet vast.

Dit is een groot verschil met het A-B-C. De C bijvoorbeeld ligt wel vast en is altijd een specifieke toon met een exacte geluidsfrequentie. De do ligt niet vast en kan dus elke mogelijke toon zijn - hoog of laag - afhankelijk van bijvoorbeeld waar we onze toonladder beginnen op de notenbalk.

Guido van Arezzo's handige systeem verspreidde zich al snel door Europa, maar werd vroeger helaas niet overal even juist begrepen waardoor er zelfs nu nog verschillen zijn in verschillende landen. Een grote vergissing die met name in Romaanse landen werd gemaakt, is dat de letternamen A-B-C geheel door Guido's lettergrepen werden vervangen en deze daardoor ook de betekenis kregen van vaste, onveranderlijke, absolute toonhoogten. Zo is de toon E in deze landen synoniem geworden met de mi, en de toon D synoniem met re.

Strikt genomen is dit echter niet juist en was dit nooit de bedoeling van het do-re-mi systeem. Het is tenslotte gericht op zang en daardoor een relatieve manier van benaming zodat men altijd do-re-mi kan zingen vanaf elke toonhoogte.

Zoals je je waarschijnlijk ook kunt voorstellen, kunnen zulke misverstanden voor de nodige verwarring zorgen in verschillende landen. Wereldwijd en op professioneel niveau wordt in de muziekwereld dan ook vrijwel alleen het A-B-C gebruikt zodat altijd duidelijk is over welke noten we het precies hebben. Dit is ook de reden waarom onze lessen niet het do-re-mi maar het A-B-C gebruiken. Het is sterk aan te raden deze manier van noten benaming meteen vanaf het begin te leren en onder de knie te krijgen.

Is het si of ti?

Het kan voorkomen dat je als laatste lettergreep Do-Re-Mi-Fa-So-La-Si hebt geleerd in plaats van Do-Re-Mi-Fa-So-La-Ti. Beide zul je tegenkomen in de muziekwereld. Het eerste do-re-mi lettergrepen systeem dat Guido van Arezzo had bedacht was gebaseerd op een oude hymne waarbij de laatste notennaam een "SI" was (een afkorting van het Latijn "Sancte Ioannes" = Heilige Johannes).
In de loop van tijd zijn er echter verschillende wijzigingen aangebracht aan deze notennamen. Zo was de eerste naam bij Guido's systeem oorspronkelijk "UT", wat we nu ook niet meer gebruiken en later in Frankrijk gewijzigd was naar de nu bekende "Do" (een afkorting van Dominus = Heer) om alle namen met een medeklinker te laten beginnen.
Tegenwoordig maakt de muziekwereld voornamelijk gebruik van de versie zoals aangepast door John Curwen (1816-1880). Een van zijn wijzigingen was om de si te veranderen naar ti zodat alle lettergrepen met een andere medeklinker beginnen voor makkelijker onderscheid:
Do - Re - Mi - Fa - Sol - La - Ti

Hoewel de "si" dus niet fout is, wordt "ti" tegenwoordig over het algemeen meer als correct gezien.

Is het sol of so?

Net zoals met si en ti, kunnen zowel sol als so gebruikt worden en is geen van beide fout.
Een tweede aanpassing die de hierboven genoemde John Curwen maakte aan de oorspronkelijke benaming van het do-re-mi was ook om de laatste letter van de sol te laten vervallen zodat alle lettergrepen precies uit twee letters bestaan. Dit maakt de "So" ook makkelijker om te zingen, waardoor "So" misschien iets vaker gebruikt wordt:
Do - Re - Mi - Fa - So - La - Ti

Ga terug naar de vorige pagina